هدف اصلی از آموختن زبان های باستانی دستیابی به توانایی خواندن و درک متون باستانی است و برخلاف زبان های امروزی، کسب چهار مهارت شنیدن، خواندن، صحبت کردن و نوشتن ضروری نیست، چون کسی این زبان های بدون گویشور را به منظور برقراری ارتباط یاد نمی-گیرد. تمرکز بر مهارت خواندن اهمیت یادگیری دستور زبان را افزایش می دهد، زیرا از یک سو برای درک پیچیدگی های متن تسلط بر دستور زبان لازم است و از سوی دیگر بخش مهمی از کسانی که قصد فراگیری این زبان ها را دارند در رشته زبان شناسی تاریخی تحصیل می کنند و با جنبه های دستوری متون باستانی سروکار دارند. در مقاله حاضر، ابتدا به تفاوت های میان آموزش زبان های باستانی و زبان های امروزی اشاره می شود و سپس با بیان دشواری های خاص آموزش سه زبان ایرانی اوستایی، فارسی باستان منابع اصلی آموزش این زبان ها در دانشگاه های ایران با یکدیگر مقایسه می-شوند. براساس این یررسی می بینیم که این کتاب ها از نظر روش اختلاف چندانی ندارند و همگی بر اساس روش «دستور-ترجمه» تالیف شده اند، اما کارآمدترین منابع با متن همراه هستند و هم زمان با آموزش دستور زبان و تمرینات دستوری، توانایی درک متن را هم افزایش می دهند.

بی تردید نظمی یکپارچه، همه سلسله مراتب هستی را در بر گرفته است. این نظم کیهانی که در متون اوستایی با عنوان اشه از آن یاد می شود دارای ابعاد خداشناختی، جهان شناختی، انسان شناختی و اخلاقی و عبادی است. مجموعه بزرگ هستی در حرکتی مداوم و جهت دار، نظم کیهانی را در همه ابعاد مادی و فرا مادی به تصویر می کشد. انسان نیز به مثابه برترین آفریده و موجودی مختار، بایسته است تا این نظم را در دو حوزه فردی و اجتماعی میزان رفتار خویش قرار دهد تا برترین مظهر اشه و آینه تمام نمای آن باشد؛ یعنی یک اشون. آن چه نگارنده در این نوشتار در پی آن است این است که تا با استناد به متن اوستا به این پرسش پاسخ دهد که اولا گستره معنایی اشه، اهمیت و نیز جایگاه هستی شناختی آن در متن مذکور کدام است و دیگر آن که چه پیوندی میان اشه با هنجارهای اخلاقی و آیین های دینی وجود دارد و سرانجام تحقق اشه در انسان و جامعه چگونه امکان پذیر است. در عرصه وجود شناختی، اشه علاوه بر اینکه مخلوق اهورامزدا و به عبارتی تجلی خرد اهورامزداست، با او مشارکت و همکاری داشته و واسطهآفرینش موجودات اهورایی است. از سوی دیگر می توان گفت: اشه هر دو بعد گیتایی و مینویی زندگی را دربردارد. از تعامل با ایزدان و امشاسپندان گرفته تا تاثیر مستقیم و غیر مستقیم در لایه های گوناگون اخلاقی و عبادی حیات بشر. از این رو شاید بتوان گفت حیات، دوام و قوام دین زرتشت در معنای شگرف اشه و تبعیت از آن نهفته است. تحقق کامل اشه در بعد فردی زندگی بشر، در قالب انسان کامل یا اشون مشهود است و تحقق تام اشه در بعد اجتماعی زندگی بشر، نیل به آرمان شهر است.

گاهان کهن ترین شعر ایرانی به زبان اوستایی است. در این پژوهش موسیقی بیرونی، کناری و درونی گاهان بررسی می شود. روش گردآوری داده ها اسنادی-کتابخانه ای و روش پژوهش تحلیلی است. مطالعه ی متون ادبی باستانی از منظر دیدگاههای نو نقد ادبی باعث شناخت بهتر آنها به عنوان خاستگاه ادبیات فارسی میشود. موسیقی بیرونی، وزن شعر است و گاهان دارای نظم هجایی است. در موسیقی کناری، قافیه بررسی می شود و گاهان دارای قافیه درونی است. در موسیقی درونی، آرایه ی تکرار اهمیت فراوانی دارد که به دو گروه تکرارهای مرئی و نامرئی تقسیم می شود. از جمله تکرارهای نامرئی موجود در گاهان میتوان به انواع جناس و انواع واج آرایی یکجایه و چندجایه اشاره کرد. انواع تکرارهای مرئی نیز مانند تکرار واژه در طول یک بیت، تکرار منظم یک یا چند واژه در ابتدای ابیات، تکرار مصرع در طول یک قالب شعری، تکرار یک یا چند واژه به صورت پراکنده در طول چند بیت، تکرار منظم یک یا چند واژه در ابتدای ابیات و ردالعجز علی الصدر در گاهان دیده می شود. شناسه های پایانی، صرف اسم، تطبیق صفات و ضمایر با موصوف ها، پیشوند و پسوندها، تکرار حروف ربط و اضافه و قیدها، نیز باعث ایجاد موسیقی می شود.

در پژوهش حاضر، با شرح لزوم ارایه نسخه ای جدید از متن اوستا، به بررسی و مقایسه مطالعاتی پرداخته می شود که در زمینه رقمی کردن یا به صورت دیجیتالی درآوردن این کتاب در دنیا در حال انجام است به قصد رسیدن به امکان تهیه نسخه ای جدید از آن. مشاهده، مقایسه و تحلیل ما را در شیوه مطالعه تاریخی-توصیفی این پژوهش یاری می رسانند. طی بحث به معرفی دو مرکز اصلی خواهیم پرداخت که در حال انجام مطالعات چندرسانه ای و دیجیتال روی نسخ متن اوستا هستند. دو موسسه مذکور در شهرهای لندن و برلین و با همکاری نهادها و افرادی از سراسر جهان در حال پیشبرد مطالعات چندجانبه خود هستند. پژوهش های جاری در این زمینه در این دو دانشگاه شباهت ها و افتراقاتی با یکدیگر دارند که تعدادی از آنها را نیز بر خواهیم شمرد. چنین کار بزرگی با موانع متعددی روبه رو است و رسیدن به ویراست جدیدی از اوستا را با تاخیر و دشواری مواجه می سازد؛ اما چه بسا که با شناخت بیشتر پژوهشگران این حوزه نسبت به چنین طرح هایی و همکاری های آنان، روند دشوار و طولانی دستیابی به ویراستی درست تر از کتاب اوستا تسهیل شود.

هدف از نگارش این مقاله بررسی اشتقاق دو واژه ایرانی میانه، یکی از زبان فارسی میانه و دیگری از زبان سغدی می باشد. برای واژه فارسی میانه madrm تاکنون اشتقاقی ارایه نشده و اشتقاق پیشتر ارایه شده برای واژه سغدی mazn نیز مورد تردید نگارنده این مقاله می باشد. با بررسی متن های حاوی این دو واژه و در نظر گرفتن فرایند های واجی در دو زبان فارسی میانه و سغدی برای هر یک از این دو واژه اشتقاقی پیشنهاد شده است. دلیل اینکه چرا از میان واژه های بسیار این زبان ها این دو واژه انتخاب شده اند اولین جزء آنها است که به نظر نگارنده حرف اضافه اوستاییma  می باشد. این دو مورد تنها شاهد های وجود این واژه ایرانی باستانی در زبان های ایرانی میانه می باشند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی یکی از منابعی است که برای درس «تاریخ زبان فارسی» از درس های رشته زبان و ادبیات فارسی نوشته شده است. برای این هدف، کتاب تاریخ تحلیلی زبان فارسی، تالیف حمیرا زمردی، انتخاب شده است. آیا مولف در هدف خود که آشنا کردن دانشجویان با تاریخ زبان فارسی است موفق بوده است؟ نویسنده مقاله حاضر به بررسی این کتاب و سنجش مطالب آن با استفاده از برخی دیگر از کتاب های این حوزه پرداخته است. در این بررسی ایرادات چندی به نظر رسیده است که می توان آنها را چنین برشمرد: اشکالات فراوانی در نگارش و نیز برخی ایرادات چاپی در این کتاب مشهود است، برخی از اطلاعات تاریخی درج شده در کتاب اشتباه است، این کتاب به دلیل کمبود اطلاعات موجب شکل گیری فهمی ناقص در خواننده می شود، و منابع مناسب و کافی در تالیف این کتاب استفاده نشده است و بخشهای مختلف این کتاب، برگرفته از تحقیقات پیشینیان است و نویسنده آن نقش چندانی در یافتن مطالبی که به نام خود آورده است نداشته است.

خورشیدنیایش نخستین نیایش از پنج نیایش مذکور در خرده اوستا است. خرده اوستا یا اوستای کوچک یکی از بخش های اوستای متاخر است. تدوین خرده اوستا به آذرباد مهرسپندان، موبدان موبد زمان شاپور دوم ساسانی (309- 379 م.)، نسبت داده شده است. در دوره ساسانی موبدان زردشتی بر آن شدند تا اوستا را که تا آن زمان به صورت شفاهی حفظ و نقل می شد و برای مردم قابل فهم نبود به زبان زنده آن عهد، یعنی فارسی میانه، ترجمه و تفسیر کنند. این ترجمه ها و تفسیرهای مترجمان از عبارات اوستایی اصطلاحا «زند» نامیده می شود. در این مقاله، متن زند خورشیدنیایش بر اساس شیوه آوانویسی مکنزی نوشته شده و برگردان فارسی آن در زیر عبارت آورده شده است. سپس متن زند با متن اوستایی آن تطبیق داده شده و تفاوت های موجود بین آنها در پی نوشت یادداشت شده است.

در پژوهشی با عنوان «مفهوم شناسی کلمه هنر در متون اوستایی و پهلوی» کلمه هنر در متون اوستایی و پهلوی و به ویژه گاثاها، توسط نگارنده مورد تحقیق و تأمل قرار گرفته است. در ادامه آن پژوهش و از این رو که هنر نسبتی ذاتی با زیبایی در فرهنگ اسلامی-ایرانی دارد، مقاله پیش رو، دو اصطلاح زیبا و زیبایی را مورد بحث و تحقیق قرار می دهد. بر بنیاد رویکرد ریشه شناسی لغات یا علم مطالعه تاریخی واژه ها و نیز بررسی تحول شکل و مفهوم واژه ها، این مقاله قصد درک مفهوم زیبایی در متون اوستایی (شامل یسنه ها، یشت ها، وندیداد، ویسپرد وخرده اوستا و به ویژه گاثاها که بخشی از یسنه ها محسوب می شود) و نیز پهلوی (به ویژه در دینکردهای اول تا دهم، و بندهش) را دارد. علاوه بر آن هدف مقاله، تحقیق کامل در باب واژه هایی است که مترادف مفهوم زیبایی و دربردارنده آن، در متون زرتشتی بوده اند. روش تحقیق تاریخی-تحلیلی با تاکید بر تبارشناسی واژه ها است و پژوهش نشان می دهد همچنانکه کلمه هنر بیان مطلق جمع فضائل در فرهنگ ایران باستان است و این معنا به واسطه هو (در ابتدای هونر) حاصل شده است اصطلاحات مرتبط با زیبایی (من جمله هوچیهر) نیز نسبتی تام با خیر و نیکی دارند. بنابراین زیبایی مساوقتی تمام با خیر و خوبی در فرهنگ ایرانی دارد.